واکاوی جامعه شناختی نقش علما در تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه‌ی

Authors

Abstract:

در این پژوهش کیفی که با روش هرمنوتیکی تهیه شده، سعی شده است تا به  این سوال پاسخ داده شود که، نقش علما در تحولات معاصر جامعه­ی ایران چیست؟ که برایند آن بدین قرار شد؛ در جریان جنگ­های ایران و روس،قاجارها به علت ناامیدی از عوامل داخلی و خارجی،خواستار مشارکت علما در جنگ شدند.علما هم به خاطر دفع خطر تسلط بیگانگان بر جامعه­ی مسلمین، فتوای جهاد صادر کردند.که مردم مشتاقانه و صمیمانه به فتوای آن­ها پاسخ مثبت دادند.اما با این نگرش که مبادا، این پیروزی­ها به نام علما ثبت شود، فرماندهان قاجار، عقب نشستند و عهدنامه­های ننگینی را منعقد نمودند.اما، علما در برابر امتیازات عصر ناصری، در کنار مردم قرار گرفتند و با صدور فتوا، نخستین جنبش اجتماعی معاصر ایران را علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی رقم زدند.که زمینه­ساز انقلاب مشروطه شد.علما در انقلاب مشروطه با قرائت جدید و تفسیر نو از دین،به مشروطه رسمیت بخشیدند تا اختیارات بی­پایان شاه، اندکی در جامعه تقلیل یابد.در دوران پهلوی، علما در برابر سیاست غیر دینی کردن جامعه، توسط پادشاهان پهلوی ایستادند، بنابراین کشته، زندانی و تبعید شدند. سرانجام امام خمینی،توانست با الهام از جنبش تنباکو،انقلاب مشروطه،قیام چهل و دو، و برطرف نمودن ضعف اندیشه­ی سیاسی علما، به مثابه­ی ولایت فقیه، انقلاب بزرگ ایرانیان را به رهبری علما رقم بزند.در مجموع، علما در دوره­ی قاجار، نقش اصلاحی را ایفاء کردند.آن­ها در یک تقلیل جامعه شناختی، پادشاهان را به جای نایب امام، خواندند که این امر به مثابه­ی کاهش اختیارت شاه در اموردنیوی و معنوی مردم بود. اما در دوره پهلوی،علما با نظریه­پردازی مبنی برانتخاب شاه، توسط گروهی از علمای برجسته، نقش اپوزیسیون قدرت را بر عهده گرفتند. که این نقش، سرانجام به حاکمیت سیاسی علما و رهبری آن­ها ختم شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی نقش سلجوقیان در تحولات سیاسی حج

حج، از فروع اسلام و از مهمترین عرصه‌های دینی، سیاسی و فرهنگی مسلمانان بوده است. در دوران سلجوقی تغییر و تحولاتی در این عرصه ایجاد شد. از آن‌‌جاکه حج ایرانیان پیش از سلجوقیان با مشکلات زیادی رو‌به‌رو بوده است؛ تا آن‌‌جا که کاروان‌‌های ایران از اوایل سدة پنجم هجری، کمتر موفق به حج‌گزاری می‌‌شدند. سلجوقیان در راستای مشروعیت دینی و سیاسی  حکومت خود به حمایت از خلافت عباسی و حرمین شریفین و انجام داد...

full text

تبیین جامعه شناختی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری سیاسی

یکی از مهمترین کارویژه­های دولت­ها، حفظ، نگهداشت و انتقال ارزش­های سیاسی حاکم است که این مهم از طریق عوامل مختلفی محقق می شود که شبکه های اجتماعی مجازی یکی از آن ها محسوب می گردد. هدف اصلی این تحقیق تعیین نقش شبکه­های اجتماعی مجازی بر نوع جامعه­پذیری سیاسی جوانان است. روش تحقیق حاضر بر اساس ماهیت داده­ها از نوع کمی، به لحاظ زمان گردآوری جزو تحقیقات پیمایشی و بر اساس هدف جزو تحقیقات کاربردی است....

full text

بررسی نقش ابناء در تحولات سیاسی و اجتماعی یمن

ابناء ایرانی نژادان یمن بودند. در زمان حکومت انوشیروان (۵۷۹- ۵۳۱ م.) یکی از شاهزادگان حمیری که در یمن سلطنت داشت به دربار ایران پناهنده شد و برای استرداد تاج و تخت خویش از شهریار ساسانی استمداد نمود، پس شاه ایران در سال ۵۷۱ م. یکی از سراداران سپاهی دیلم خود را به نام وهرز با چهار هزار نفر به یمن گسیل داشت و حبشیان را از آنجا بیرون راند. بدین ترتیب حکومت حمیریان برقرار و دست نشانده ایران گردید. ...

full text

نقش اقتصادی، سیاسی جامعه زرتشتیان ایران در تحولات دوران مشروطه تا پهلوی اول

ورای برخورداری سیاسی، اقتصادی جنبش مشروطیت از حمایت های زرتشتیان ایران، واقعیت های نهفته دیگری نیز در باب این اقلیت وجود داشت که به نقش آنان در این جنبش اهمیت بیشتری می داد. این واقعیت ها نه تنها در ابتدای شکل گیری جنبش مذکور، بلکه در فرآیند تحولات بعدی تا دوره پهلوی اول، حکایت از نابسامانی وضعیت حاکمیت سیاسی و متشنج  بودن اوضاع اجتماعی، اقتصادی کشورداشت . گشودن دریچه ای هر چند کوچک به سوی واقع...

full text

واکاوی جامعه شناختی چالش های بیرونی خلق ارزش اجتماعی کارافرینان اجتماعی با رویکرد عادت واره بوردیو

هدف اصلی پژوهش حاضر، واکاوی جامعه‌شناختی چالش‌های خلق ارزش اجتماعی کارآفرینان اجتماعی با رویکرد عادت‌واره بوردیو است. برای واکاوی چالش‌های بیرونی خلق ارزش اجتماعی کارآفرینان اجتماعی، از رویکرد عادت‌واره بوردیو (1977) استفاده شد. روش پژوهش برحسب هدف، بنیادی و برحسب گردآوری اطلاعات، کیفی-روایتی است. جامعه مورد مطالعه تمام کارآفرینان اجتماعی‌اند که درصدد خلق ارزش اجتماعی یا حل مسائل اجتماعی با سطح...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 25

pages  207- 224

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023